Rhaid i'r toriad tân hwn fod y "clo cenedlaethol olaf” meddai Plaid

Arweinydd Plaid Cymru Adam Price yn datgelu ei gynllun wedi'r toriad tân

Y Toriad Tân cyfredol ddyle fod y “clo cenedlaethol olaf” meddai Arweinydd Plaid Cymru, Adam Price.

Roedd Arweinydd Plaid Cymru yn lansio cynigion ei blaid ar gyfer y cyfnod ar ôl y Toriad Tân.

Cyflwynir y cynigion i sicrhau bod Llywodraeth Cymru yn dilyn ei haddewid i “fabwysiadu strategaeth sero-Covid-19 ar gyfer Cymru”, i hyrwyddo polisïau a thechnolegau a all alluogi bywyd i ddychwelyd i normal gymaint a sy'n bosibl, a cheisio lleihau pob marwolaeth y gellir ei phriodoli i argyfwng Covid-19.

Mae'r cynllun yn galw ar Lywodraeth Cymru i wneud y gorau o allu profi Cymru ac i hwyluso'r amser troi 24 awr, hunan-ynysu gyda chefnogaeth ariannol hyd at £ 800, dysgu cyfunol mewn ysgolion, cynnal cyfyngiadau teithio, profi torfol, nodi di-Covid neu barthau golau covid mewn ysbytai, cymorth iechyd meddwl a chynllun brechlyn ar gyfer Cymru.

Dywedodd Arweinydd Plaid Cymru, Adam Price,

“Wrth i’r pandemig hwn lusgo ymlaen, am fisoedd neu hyd yn oed flynyddoedd i ddod, mae angen ffordd ymlaen arall arnom. Mae angen i'r Llywodraeth nodi cynllun ar gyfer y chwe mis nesaf a gweledigaeth ehangach ar gyfer y 18 mis nesaf. Ni allwn barhau i fynd mewn ac allan o gloeon cenedlaethol - mae'n rhaid i'r toriad tan hwn fod yr olaf.

“Yn anad dim arall, rhaid i Lywodraeth Cymru ganolbwyntio ar optimeiddio gallu profi Cymru ei hun drwy’r GIG fel bod Cymru’n dibynnu’n llai ar Labordy Goleudai’r DU sy’n methu prosesu profion ac yn cyrraedd y targed o gael profion yn ol o fewn 24 awr.

“Mae hwn yn argyfwng iechyd ac economaidd ac mae'n rhaid cefnogi busnesau yn ariannol i oroesi'r storm. Rhaid i Lywodraeth San Steffan hefyd ymrwymo i gynnal y cynllun ffyrlo yng Nghymru cyhyd ag y mae Llywodraeth Cymru o'r farn bod ei angen er mwyn cefnogi ein mesurau iechyd cyhoeddus.

“Mae'n bryd cael strategaeth newydd, dull newydd i alluogi bywyd i ddychwelyd i normal cyn gystal ag y bo modd.

‘WEDI'R TORIAD TAN: 9 cynnig ar gyfer y 9fed o Dachwedd

1. Trefn ar Profi ac Olrhain 

Mae gorddibyniaeth ar Labordai Lighthouse y DG yn atal system brofi Cymru rhag gweithredu ar eu llawn effeithlonrwydd. 

Yn y cyfnod wedi’r toriad tân, rhaid gwella’r system a redir yn lleol, a chynyddu ei chapasiti fel bod Cymru yn dibynnu llai ar Labordai Lighthouse y DG i brosesu profion – a rheiny yn cael eu cwblhau o fewn 24 awr. 

Mae cydymffurfio yn hollbwysig os yw POYC (Profi, Olrhain, Ynysu, Cefnogi) i weithio’n effeithiol. Dylid creu cymhelliad ar gyfer hyn trwy ‘ynysu gyda chefnogaeth’ gan gynnwys cymorth (os oes ei angen) gyda llety, help yn y cartref, a chymorth ariannol hyd at £800.00.

Mae angen i brofion fod ar gael yn rhwydd nid yn unig i bobl â symptomau ond hefyd i gysylltiadau heb symptomau. 

Dylid rhoi blaenoriaeth i staff ysgolion am brofi sydyn fel mater o drefn er mwyn sicrhau bod achosion heb symptomau yn cael eu codi a’u hynysu.

Dylid caniatáu i fyfyrwyr fynd adref dros y Nadolig os bydd y cyfyngiadau yn caniatáu teithio cyfyngedig i weddill y boblogaeth.

Dylai myfyrwyr hefyd gael eu profi cyn iddynt ddychwelyd i'r Brifysgol ar ôl y Nadolig gan ynysu mewn swigod nes eu bod yn derbyn canlyniadau eu profion yn ôl.

2. Cefnogaeth Ariannol

Bydd angen cymorth ariannol pellach ar unwaith ar fusnesau sydd naill ai'n methu â masnachu, neu sydd wedi gweld eu masnach wedi'i gwtogi'n ddifrifol, gan gynnwys busnesau twristiaeth, lletygarwch a diwylliannol. Er ein bod yn credu fod angen mesurau lliniaru wrth i ni ddod allan o’r toriad tân gan gynnwys cau lletygarwch yn gynnar gyda'r nos, rhaid cael cefnogaeth ariannol ddigonol i gyd-fynd ag unrhyw gyfyngiadau fel y rhain.

Er mwyn osgoi plymio gweithwyr a busnesau yng Nghymru i ansicrwydd pellach, rhaid i Lywodraeth y DU ymrwymo i gynnal y cynllun ffyrlo yng Nghymru cyhyd ag y mae Llywodraeth Cymru o'r farn bod angen cefnogi ein mesurau iechyd cyhoeddus.

3. Dysgu cyfunol

Dylai Llywodraeth Cymru hefyd ystyried sefydlu ystafelloedd dosbarth ‘Nightingale’ i ddarparu mwy o le ar gyfer pellhau cymdeithasol a swigod o ddosbarthiadau llai.

Dylid dilyn rhaglen o ddysgu cyfunol mewn ysgolion - sy'n caniatáu rota pythefnos ar gyfer disgyblion hŷn - er mwyn cadw trefn ar niferoedd presenoldeb mewn ysgolion, a chylchdroi dysgu’r disgyblion rhwng gwersi yn y cartref ac yn y dosbarth i osgoi gosod rhai unigolion dan anfantais.

4. Gofal a Thriniaeth am Glefydau heb fod yn Covid

Mae’r pandemig Covid yn bygwth gwaddol o argyfyngau iechyd meddwl ym mhob rhan o’r DG. Nawr fod Llywodraeth Cymru wedi penodi Gweinidog gyda chyfrifoldeb penodol am iechyd meddwl, rhaid iddynt yn awr gyflwyno cynllun ôl-Covid cynhwysol i sicrhau cefnogaeth ddigonol i’r sawl y mae eu hiechyd meddwl wedi dioddef yn ystod y pandemig, a bod yr adnoddau angenrheidiol i’w cefnogi ar gael.

Mae angen cyfleusterau camu-i-fyny a chamu-i-lawr er mwyn sicrhau y gellir rhyddhau pobl o ysbytai gyda chyfle i ynysu cyn mynd adref neu fynd i gartref gofal.

5. Brechlyn

Cynllun Brechu i Gymru: Byddai hyn yn rhoi peth gobaith i bobl. Byddai hefyd yn rhoi amserlenni gwerthfawr i’r cyhoedd weithio atynt a gweithio o’u cwmpas; galluogi paratoi systemau cadwyni cyflenwi a logistaidd; rhoi dyddiadau allweddol o ran cynllunio cyhoeddus a chynllunio polisïau; a dechrau herio a gwrthbrofi gwybodaeth ffug yn erbyn brechu ar lefel cymdeithas ac unigol. Rhaid i’r Llywodraeth hefyd fod yn barod i gyflwyno ‘Cynllun B’ os na ddaw brechlyn i’r fei.

6. Cyfyngiadau Teithio

Dylai’r cyfyngiadau teithio a osodwyd yng Nghymru i atal trosglwyddo o fannau eraill yn y DG lle mae Covid yn uchel barhau ar ôl y toriad tân a dylai Llywodraeth Cymru weithio gyda llywodraethau eraill yn y DG er mwyn gwneud yn siwr fod y rheoliadau hyn yn cael eu cyfleu’n glir i bawb y mae’r cyfyngiadau yn effeithio arnynt - ochr yn ochr â chefnogaeth ariannol ddigonol i fusnesau y bydd y cyfyngiadau hyn yn effeithio arnynt.

7. Cyfathrebu

Ers cychwyn y pandemig, bu cefnogaeth y cyhoedd yn hollbwysig a daw yn gynyddol bwysig wrth i ni ddod i mewn i’r cyfnod wedi’r toriad tân.

Dylai Llywodraeth Cymru ddal ati i gynnal briffiadau dyddiol i’r wasg wedi’r toriad tân, pryd y dylent gyflwyno’r data mwyaf cyfredol a chynhwysfawr sydd ar gael.

Nawr bod Llywodraeth Cymru wedi mabwysiadu polisi dim-Covid, rhaid cyfleu hyn yn effeithiol i’r boblogaeth trwy ymgyrch wybodaeth i’r cyhoedd i’w chyflwyno mor fuan ag sydd modd.

8. Darpariaeth Iechyd Meddwl

Nawr fod Llywodraeth Cymru wedi penodi Gweinidog gyda chyfrifoldeb penodol am iechyd meddwl, rhaid iddynt yn awr gyflwyno cynllun ôl-Covid cynhwysol i sicrhau cefnogaeth ddigonol i’r sawl y mae eu hiechyd meddwl wedi dioddef yn ystod y pandemig, a bod yr adnoddau angenrheidiol i’w cefnogi ar gael.

9. Cydymffurfio

Bydd sicrhau mwy o gydymffurfio, a lle bo angen, gorfodaeth briodol os am sicrhau y bydd y cyfyngiadau wedi’r toriad tân am fod yn effeithiol. Dylid darparu graddfa ‘Covid Ddiogel’ i fusnesau i ennyn hyder a chymell cadw at ofynion ymbellhau cymdeithasol, gorchuddio wynebau, CGP, etc. ofynion ymbellhau cymdeithasol, gorchuddio wynebau, CGP, etc.

Hefyd, mae angen bod yn glir ynghylch pwy sydd i fod i orfodi’r rheoliadau, gan ddarparu adnoddau digonol, e.e., adnoddau i awdurdodau lleol ar gyfer gwarcheidwaid Covid ac ati.