Galw ar Rishi Sunak i gefnogi cyfraith i wahardd celwydd mewn gwleidyddiaeth

Mesur Cynrychiolwyr Etholedig (Gwahardd Twyll) wedi'i osod ar gyfer Ail Ddarlleniad yn Nhŷ'r Cyffredin

Heddiw (Dydd Gwener 28 Hydref) bydd arweinydd Plaid Cymru yn San Steffan, Liz Saville Roberts AS, yn ceisio ennill cymeradwyaeth ASau i’w Bil i wahardd dweud celwydd mewn gwleidyddiaeth.

Mae disgwyl i Fesur Cynrychiolwyr Etholedig (Gwahardd Twyll) Ms Saville Roberts gael ei ail ddarlleniad yn Nhŷ’r Cyffredin heddiw, os bydd amser seneddol yn caniatáu.

Fe fydd AS Plaid Cymru yn nodi er i Rishi Sunak addo adfer “uniondeb ac atebolrwydd” i swydd y Prif Weinidog, mae’n parhau â’r patrwm o dwyll a osodwyd gan ei ragflaenwyr.

Mae pwyllgor yn Nhŷ'r Cyffredin yn ymchwilio i Boris Johnson ar hyn o bryd i weld a oedd wedi camarwain ASau wrth siarad am bartïon yn Stryd Downing yn ystod y cyfnod clo. Mae'r Pwyllgor Breintiau yn bwriadu dechrau cymryd tystiolaeth mewn sesiynau cyhoeddus cyn diwedd mis Tachwedd.

Honnodd Rishi Sunak mewn PMQs ddydd Mercher fod Suella Braverman ei hun wedi codi mater ei thor-diogelwch, tra bod cyn-gadeirydd y Blaid Dorïaidd Jake Berry yn honni bod tystiolaeth wedi’i chyflwyno i Ms Braverman ac ei bod hi wedi derbyn y dystiolaeth. Dywed Ms Saville Roberts nad yw'r mecanweithiau presennol yn ddigon i ddwyn geiriau gwleidyddion i gyfrif.

Dywedodd Liz Saville Roberts AS:

“Dechreuodd Rishi Sunak ei ddiwrnod cyntaf fel Prif Weinidog gan addo adfer uniondeb ac atebolrwydd i’r swydd. Roedd celwyddau Boris Johnson yn amrywio o bartion yn Downing Street i lefelau tlodi ym Mhrydain, tra bod cyfnod byr Liz Truss yn gweld prosiect economaidd yn seiliedig yn gyfan gwbl ar gelwyddau.

“Un diwrnod yn unig gymerodd hi i’r addewid hwnnw ddymchwel, gyda Sunak yn ailbenodi Ysgrifennydd Cartref a gafodd ei gorfodi i ymddiswyddo am dorri Cod y Gweinidogion chwe diwrnod yn gynharach. Honnodd y Prif Weinidog ddydd Mercher mai Suella Braverman ei hun gododd mater ei thor-diogelwch, tra bod cyn-gadeirydd y blaid Dorïaidd Jake Berry yn honni bod tystiolaeth wedi’i chyflwyno i Ms Braverman a dderbyniodd y dystiolaeth wedi hynny. Mae rhywun yn dweud celwydd. Ond yn anffodus, mae mecanweithiau senedd San Steffan i ddwyn gwleidyddion i gyfrif yn wan.

“Byddai fy Mesur yn newid hynny, trwy fynnu bod unrhyw wleidydd sydd wedi’i ganfod neu ei chanfod yn euog o ddweud anwiredd yn cywiro’r cofnod. Byddai methu â gwneud hynny, neu ddefnyddio celwydd dro ar ôl tro, yn arwain at gosb: dirwy, colli’r Chwip, neu am droseddau sylweddol, diswyddo.

“Mae 200,000 o bobl wedi arwyddo deiseb Compassion in Politics sy’n galw am gyflwyno’r Mesur, tra bod tri chwarter y cyhoedd yn cytuno bod angen y gyfraith, yn ôl arolwg diweddar gan Opinium. Mae’r cyhoedd gyda ni, fel y mae llawer o wleidyddion. Mae'r mesur hwn yn cynrychioli gwerthoedd gwirionedd, gonestrwydd a pharch. Os yw’r Llywodraeth yn cytuno gyda’r gwerthoedd hynny, byddant yn cefnogi fy nghynnig.”