S4C yn 40: Galw ar Lywodraeth San Steffan i ddarparu ‘setliad tecach’ – Plaid Cymru

‘Sianel yn parhau i chwarae rhan ganolog fel hyrwyddwr allweddol y Gymraeg’

Ar ben-blwydd S4C yn 40 oed heddiw (dydd Mawrth 1 Tachwedd 2022), mae Plaid Cymru wedi annog yr Ysgrifennydd Digidol, Diwylliant, Cyfryngau a Chwaraeon (DCMS) newydd Michelle Donelan AS i “ymrwymo i ddarparu adnoddau pellach i S4C”, ac am “setliad tecach” i ddarlledwyr gwasanaeth cyhoeddus sydd yn cyfrannu at y nod o sicrhau miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050.

Mewn llythyr at yr Ysgrifennydd Gwladol, mae llefarydd Plaid Cymru dros DCMS, Ben Lake AS a llefarydd y Gymraeg a diwylliant Heledd Fychan AS yn dweud bod S4C wedi bod “wrth galon bywyd diwylliannol Cymru” ers pedwar degawd ac yn parhau i chwarae “rôl ganolog fel hyrwyddwr allweddol y Gymraeg i gynulleidfaoedd newydd”.

Mae’r blaid yn ailadrodd eu safbwynt mai datganoli darlledu i Gymru yw’r unig ffordd o “ddiogelu dyfodol hirdymor ein sefydliad cenedlaethol gwerthfawr a darparu cyllid teg i ddarlledu Cymraeg yn ehangach.”

Dim ond o ganlyniad i flynyddoedd lawer o brotestio y sefydlwyd S4C. Roedd y Ceidwadwyr, ar ôl addo cyflwyno sianel Gymraeg yn eu maniffesto yn 1979, wedi ymwrthod â’r addewid hwnnw ar ôl iddynt ennill grym. Dim ond ar ôl i Lywydd Plaid Cymru ac AS cyntaf y blaid Gwynfor Evans fygwth mynd ar streic newyn y bu’n rhaid i Margaret Thatcher gyflawni ei haddewid cychwynnol. Dechreuodd y sianel ddarlledu ar 1 Tachwedd, 1982.

Mae Mr Lake a Ms Fychan yn ysgrifennu:

“Rydych chi'n dechrau yn eich rôl ar adeg dyngedfennol i'r sianel deledu Gymraeg gyntaf a'r unig un yn y byd, S4C, sy'n dathlu ei phen-blwydd yn 40 oed heddiw.

“Ers pedwar degawd, mae’r sianel wedi bod wrth galon bywyd diwylliannol Cymru, gan roi llwyfan byd-eang i’r iaith a rhoi mynediad i gannoedd o filoedd o bobl i newyddion, adloniant, drama, a rhaglenni dogfen yn Gymraeg.

“Bydd ymddangosiad cyntaf Cymru yn rowndiau terfynol Cwpan y Byd ers 1958 yn cael ei ddarlledu’n fyw ar y sianel y mis hwn, gan ehangu ymhellach ei rôl ganolog fel hyrwyddwr allweddol y Gymraeg i gynulleidfaoedd newydd.

“Mae’r rhewi diweddar yn ffi trwydded y BBC a’r ansicrwydd parhaus ynghylch cyllid y BBC ar ôl 2027 yn dystiolaeth bellach o pam mai datganoli darlledu yw’r unig ffordd i ddiogelu dyfodol hirdymor ein sefydliad cenedlaethol gwerthfawr a darparu cyllid teg i’r Gymraeg. darlledu yn ehangach.

“Fodd bynnag, mae lefelau chwyddiant cynyddol eisoes yn effeithio’n ddifrifol ar gyllidebau parhaus darlledwyr. I adlewyrchu’r pwysau ariannol hyn ac i gydnabod yr angen i wella a chyflymu ei harlwy digidol, rydym yn eich annog i ymrwymo i ddarparu adnoddau pellach i S4C, a setliad tecach i ddarlledwyr gwasanaeth cyhoeddus sydd yn cyfrannu at y nod cyffredin o sicrhau miliwn o siaradwyr Cymraeg erbyn 2050.

“Dywedodd eich rhagflaenydd fod S4C yn chwarae rhan hollbwysig ac unigryw yn hyrwyddo’r Gymraeg ac yn cefnogi tirwedd ehangach gwasanaeth cyhoeddus a darlledu. Hyderwn y byddwch yn gweithredu i fyfyrio ar ei geiriau.”