Troeon pedol polisi di-ddiwedd Keir Starmer
Wrth i Gymru wynebu etholiad San Steffan hollbwysig, rydym wedi casglu troeon pedol polisi diddiwedd arweinydd Llafur Keir Starmer.
Daliwch yn dynn...
1. Ysgolion preifat
Ionawr 2023: Ysgrifennydd Gwladol yr Wrthblaid Bridget Phillipson yn dweud y dylai statws elusennol ar gyfer ysgolion preifat “ddod i ben”.
Medi 2023: Llafur yn rhoi’r gorau i’w haddewid i ddod â statws elusennol ysgolion preifat i ben.
2. Datganoli plismona i Gymru
2017: Mae maniffesto’r Blaid Lafur – y bu Starmer yn ymgyrchu arno – yn addo datganoli plismona i Gymru.
2022: Dywed Carolyn Harris, dirprwy arweinydd Llafur Cymru a chynghreiriad agos â Starmer, “Fyddwn i ddim yn frwdfrydig iawn i ddatganoli plismona.”
Rhagfyr 2022: Mewn araith, Starmer yn addo “y trosglwyddiad pŵer mwyaf erioed o San Steffan i bobl Prydain.” Dim ond sôn am ddatganoli cyfiawnder ieuenctid a’r gwasanaeth prawf y mae’r adroddiad newydd y mae’n ei lansio, er gwaethaf cefnogaeth Llywodraeth Lafur Cymru i ddatganoli cyfiawnder a phlismona yn llawn.
3. Cap Budd-dal dau blentyn
Mehefin 2023: Ysgrifennydd Gwaith a Phensiynau yr Wrthblaid Llafur ar y pryd yn galw’r polisi’n “heinous” ac yn addo diddymu’r polisi.
Gorffennaf 2023: Starmer yn addo cynnal y polisi.
4. Ffioedd Dysgu
2020: Starmer yn addo dileu ffioedd dysgu yn Lloegr.
2023: Starmer yn cefnu ar yr ymrwymiad.
5. Gwladoli ynni a dwr
2020: Starmer yn addo’r aelodaeth Lafur yn ystod ei ymgyrch arweinyddiaeth lwyddiannus i ymrwymo i “berchnogaeth gyffredin” rheilffyrdd, post, ynni a dŵr.
2021: Starmer yn diystyru gwladoli'r Chwe chwmni ynni Mawr.
Gorffennaf 2022: Rachel Reeves yn egluro na fyddai Llafur yn gwladoli rheilffyrdd, dŵr nac ynni.
Medi 2022: Louise Haigh yn rhannol dro pedol ar y tro pedol ac yn dweud y byddai Llafur yn gwladoli rheilffyrdd.
6. Treth cyfoeth
2021: Beirniadodd Rachel Reeves gynllun gan Rishi Sunak, y canghellor ar y pryd, am gynnydd o £12bn mewn yswiriant gwladol i ariannu’r GIG a gofal cymdeithasol. Roedd hi wedi dweud o’r blaen y byddai’n well trethu “pobl sy’n cael eu hincwm trwy gyfoeth”.
2023: Dywedodd Rachel Reeves na fyddai llywodraeth Lafur yn cyflwyno treth ar blastai ac eiddo drud nac yn codi treth enillion cyfalaf.
7. Codi treth incwm ar gyfer y rhai sy'n ennill uchaf
2020: Prif addewidion Keir Starmer yn cynnwys cynyddu treth incwm ar gyfer y 5% uchaf o enillwyr.
2023: Cefnodd Keir Starmer ar addewid, gan ddweud, “yn amlwg, mewn egwyddor, rydw i eisiau gostwng trethi, felly dyna’r egwyddor sy’n gyrru.”
8. Mewnfudo
2020: Starmer yn addo “System fewnfudo yn seiliedig ar dosturi ac urddas.”
2023: Dywed Starmer nad oes ganddo “unrhyw gynlluniau” i ddiddymu Bil Ymfudo Anghyfreithlon y Llywodraeth.
9. Rhyddid Symudiad
2020: Dywed Starmer “Rhaid i ni wneud yr achos dros ryddid i symud.”
2022: Mae Starmer yn diystyru dychwelyd i ryddid i symud, gan ddweud bod y polisi yn “llinell goch i mi.”
10. Ty'r Arglwyddi
2022: Starmer yn addo diddymu’r ail siambr, i “adfer ymddiriedaeth mewn gwleidyddiaeth.”
2023: Adroddiadau'n datgelu bod Starmer yn bwriadu pacio'r siambr gyda dwsinau o aelodau newydd os caiff ei ethol.
11. Hawliau Traws
Mehefin 2021: Dywed Starmer “Rydym wedi ymrwymo i ddiweddaru’r GRA [Deddf Cydnabod Rhywedd] i gyflwyno hunan-ddatganiad ar gyfer pobl draws.”
Ebrill 2023: Starmer yn cefnogi adolygiad o’r Ddeddf Cydraddoldeb gan y Comisiwn Cydraddoldeb a Hawliau Dynol (EHRC), er gwaethaf pryderon dybryd gan y gymuned draws.
Gorffennaf 2023: Starmer yn gwrthwynebu cefnogaeth Llafur yr Alban a Llafur Cymru i ddiwygio cydnabyddiaeth rhywedd: “Ie, nid ydym yn cytuno. Nid ydym yn meddwl mai hunan-adnabod yw’r ffordd gywir ymlaen.”
12. Cydraddoldebau
2020: Starmer yn addo dileu rhwystrau sy’n cyfyngu ar gyfleoedd a thalent, fel “plaid y Ddeddf Cyflog Cyfartal, Cychwyn Cadarn, cynrychiolaeth BAME a diddymu Adran 28.”
Medi 2023: Cyngor Gweithredol Cenedlaethol Llafur (NEC) yn cymeradwyo cynigion i ddileu’r ddyletswydd ar Bleidiau Llafur Etholaethol i gael swyddogion cydraddoldeb ar eu swyddogion gweithredol.
13. Hawliau Gweithwyr
2020: Starmer yn addo cryfhau hawliau gweithwyr ac undebau llafur.
2022: Starmer yn gwrthod ymrwymo i ddiddymu cyfreithiau gwrth-streic y Ceidwadwyr, er gwaethaf eu galw’n “anymarferol”.
14. ULEZ
Gorffennaf 2023: Mae Starmer yn cefnogi ehangiad Sadiq Khan o Barthau Allyriadau Isel Iawn yn Llundain, gan ddweud “Rwy’n derbyn nad oes gan y maer unrhyw ddewis ond bwrw ymlaen oherwydd y rhwymedigaeth gyfreithiol arno.”
Awst 2023: Mae adroddiadau’n awgrymu bod ymrwymiad Llafur i gyflwyno parthau aer glân ledled y DU wedi’i dileu o raglen y blaid.
15. Cynllun Ffyniant Gwyrdd
2021: Mae Rachel Reeves yn addo dod yn “ganghellor gwyrdd” cyntaf ac yn cyhoeddi £ 28bn y flwyddyn mewn mesurau hinsawdd i amddiffyn Prydain rhag trychineb.
Mehefin 2023: Cynlluniau i fenthyg £28bn y flwyddyn i fuddsoddi mewn swyddi gwyrdd a diwydiant wrth i arweinyddiaeth y blaid edrych i adolygu ei gwariant mewn ymgais i brofi ei hygrededd ariannol.
16. Dim olew a nwy newydd
Mai 2023: Dywedodd Starmer ei fod yn bwriadu rhwystro holl ddatblygiadau olew a nwy newydd Môr y Gogledd
Medi 2023: Starmer yn dweud y byddai llywodraeth Lafur yn San Steffan yn anrhydeddu penderfyniad y Torïaid i gymeradwyo maes olew Rosebank.
17. Jeremy Corbyn
2020: Starmer yn talu teyrnged i’w “ffrind” Mr Corbyn am fywiogi’r mudiad Llafur ac arwain y blaid trwy gyfnodau anodd.
2023: Mae Starmer yn honni nad oedd Corbyn “erioed yn ffrind.”
18. Codi'r gwastad (levelling up)
Mai 2023: Starmer yn addo y bydd Llafur yn cefnogi 'adeiladwyr nid rhwystrwyr' gydag ad-drefnu rheolau cynllunio.
Awst 2023: Ysgrifennydd Codi'r Gwastad Cysgodol Starmer ar y pryd yn addo cefnogaeth i welliannau dadleuol i’r Bil Lefelu i Fyny ac Adfywio (LURB), i “gefnogi mesurau effeithiol sy’n cael Prydain i adeiladu”.
Medi 2023: cyfoedion Llafur yn rhwystro'r cynigion "problemus iawn".
19. Datganoli trethi i Gymru
Mawrth 2023: Starmer yn cyhoeddi y bydd y llywodraeth Lafur nesaf yn dychwelyd grym dros ei thynged economaidd i Gymru
Chwefror 2023: Cynnig Plaid Cymru ar gyfer mwy o ddatganoli treth yn cael ei wrthod gan Lafur Cymru.
20. Rhyfel Irac
2003: Starmer yn ysgrifennu erthygl ar gyfer y Guardian yn beirniadu Llywodraeth Blair am y “defnydd anghyfreithlon o rym” yn Irac.
2020: Starmer yn diswyddo tri gweinidog cysgodol am bleidleisio yn erbyn bil a ddyluniwyd i atal milwyr rhag cael eu herlyn am artaith a lladd yn Irac ac Afghanistan.